Szkolenia miękkie to inaczej podnoszenie wiedzy, umiejętności w obszarach potocznie nazywanych „kompetencjami miękkimi”.
Kompetencje miękkie to potoczna nazwa kompetencji psychospołeczne (zwane też osobistymi), a szkolenia z kompetencji osobistych i społecznych zwane są w języku polskim potocznie szkoleniami miękkimi. Są one poświęcone nabyciu lub udoskonaleniu konkretnych umiejętności psychospołecznych (zwykle jednej głównej kompetencji podczas szkolenia/ kursu/ warsztatu).
Przybierają one najczęściej formułę warsztatową, w której potencjał pracy grupowej jest wielopłaszczyznowo wykorzystywany do usprawnienia i przyspieszenia procesu edukacji oraz podnoszeniu zarówno wiedzy jak i umiejętności uczestników.
Jak wyglądają szkolenia miękkie z kompetencji psychospołecznych?
Szkolenie z kompetencji społecznych (zwanych potocznie kompetencjami miękkimi), zwane też w ślad za definicją Komisji Europejskiej kompetencji kluczowych, zwane też kompetencjami osobistymi, ma najczęściej formę warsztatów lub szkolenia e-learning w formule aktywnie angażującej uczestników.
Warsztaty w sali szkoleniowej przebiegają w średniej wielkości grupach (najczęściej kilkunastoosobowych). Prowadzi je trener, który powinien posiadać stosowny certyfikat trenerski zaświadczający posiadanie kompetencji do prowadzenia zajęć. Dobrze by trener/ka był/a ekspertem w danej dziedzinie, a jednocześnie wykładowca ten powinien potrafić organizować pracę grupową w sposób ciekawy, różnorodny, interaktywny i angażujący. Uczestnicy zdobywają nową wiedzę i uczą się konkretnych zachowań. Przykładowo podczas warsztatu z asertywności każdy uczestnik po poznaniu określonej techniki może przedyskutować ją z innymi, przećwiczyć i zastosować we własnych sytuacjach, a także zaplanować, czy i jak chce ją wykorzystać w przyszłości.
Kompetencje miękkie – co to jest
Często można spotkać się z rozróżnieniem szkoleń z kompetencji tzw „miękkich” i tzw „twardych”.
Kompetencje twarde to ścisła wiedza merytoryczna, specjalistyczne umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Szkolenia dla pracowników z kompetencji zwanych zawodowymi, lub takich umiejętności to np.: obsługa urządzeń, maszyn, znajomość software, projektowania IT i kodowania, umiejętniści np: obsługa określonych pojazdów i maszyn. Takie kursy najczęściej kończą się egzaminem, uzyskaniem określonych uprawnień zawodowych i certyfikatów.
Natomiast kompetencje osobiste i społeczne (zwane potocznie kompetencjami miękkimi) to podstawowe zdolności społeczne i psychologiczne. Do takich umiejętności należą m.in.: praca zespołowa, komunikacja interpersonalna, motywowanie, zarządzanie, organizowanie pracy i czasu. Istnieją modele katalogujące kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt rodzajów kompetencji miękkich (np. Universal Competency Model, SHL Talent Measurement). Najogólniej można podzielić je na osobiste i interpersonalne.
Niedostateczne kompetencje osobiste rodzą problemy z organizacją pracy własnej oraz dobrym nastawieniem do pracy i samopoczuciem. Dlatego coraz więcej osób chce nabyć te umiejętności i zapisuje się na szkolenia takie, jak: zarządzanie sobą w czasie, automotywacja czy kontrola emocjonalna (w tym radzenie sobie ze stresem).
Z kolei kompetencje interpersonalne, które ludzie chcą najczęściej doskonalić, to m.in.: komunikacja interpersonalna, asertywność, zarządzanie sobą w czasie, motywowanie innych, rozwiązywanie konfliktów, negocjacje i praca zespołowa.
Jak widać, są to kompetencje uniwersalne, przydatne w codziennym życiu i w wielu różnych zawodach. Decydują one również o tym, na ile sprawnie i harmonijnie przebiega współpraca między poszczególnymi pracownikami i w całym zespole.
Kompetencje miękkie = osobiste i społeczne okazują się równie ważne co kwalifikacje zawodowe?
Eksperci HR i Doradcy zawodowi na podstawie swojego doświadczenia zwykli mawiać, że zdobycie pracy w większości zależy od kwalifikacji merytorycznych, ale jej utrata bądź brak awansu najczęściej wynikają już właśnie z niedostatecznych kompetencji osobistych i społecznych.
Obecnie pracodawcy są coraz bardziej świadomi wagi zdolności osobistych i społecznych w efektywności pracowników i dlatego mogą one przeważyć również w zdobyciu posady.
Dzięki różnorodnym narzędziom rekrutacyjnym, jakie rozwinął rynek usług HR, kompetencje osobiste, psycho-społeczne coraz częściej sprawdzane są już podczas procesu rekrutacyjnego. W niemal każdym ogłoszeniu o pracę można znaleźć wśród wymagań względem potencjalnego pracownika takie umiejętności, jak: praca zespołowa, efektywna komunikacja czy praca pod presją czasu.
Kompetencje osobiste i społeczne („miękkie”) wielokrotnie nabierają na znaczeniu w przypadku zmian w firmie (dotyczących pojedynczych osób lub ogólniejszych). Zmiana stanowiska, przeniesienie do innego działu, fuzja czy restrukturyzacja to zmiany, które burzą dotychczasowy porządek funkcjonowania w organizacji.
Kompetencje osobiste kluczowe w pracy
Kiedy pani Joanna awansowała na menedżera okazało się, że jej wiedza merytoryczna nie jest już najważniejsza. Komunikowanie się z nieznanymi wcześniej osobami, lub osobami które wcześniej były jej koleżankami i kolegami na równorzędnym stanowisku, przekonanie do siebie zespołu i motywowanie go wymagało zupełnie innych kompetencji niż wcześniej pełniona rola w zespole. Pochłaniało to wiele jej energii i czasu. Potrzebowała również oswoić się z nową rolą i nauczyć się radzić sobie z większą presją i odpowiedzialnością. W zależności od potrzeb Pani Joanny mogłyby pomóc jej szkolenia z zarządzania zespołem, zarządzania sobą w czasie, delegowania zadań czy radzenia sobie ze stresem. Posiadanie tych kompetencji przed awansem, pozwoliłoby pani Joannie podjąć to wyzwanie z wykorzystaniem w pełni jej możliwości – z korzyścią dla niej i całego zespołu.
Dlatego też szkolenia z kompetencji psychospołecznych cieszą się coraz większą popularnością jako istotny czynnik zwiększający atrakcyjność i konkurencyjność danej osoby na rynku pracy. Ponadto podstawowe korzyści ze szkoleń miękkich dotyczą w zbliżonym stopniu zarówno wymiaru zawodowego, jak i osobistego.
Czy warto inwestować w rozwój kompetencji osobistych i społecznych pracowników?
Skąd biorą się sytuacje, w której doskonali eksperci mimo swojej wiedzy specjalistycznej nie osiągają pożądanych rezultatów? Najczęściej wynika to z niewystarczającego poziomu kompetencji osobistych, czego świadomi są pracodawcy zgłaszający zapotrzebowanie na szkolenia miękkie.
Dobrze przygotowane i rzetelnie zrealizowane szkolenia dla pracowników łączą aspekt indywidualnego rozwoju jednostki ze zmianami dopasowanymi do strategii biznesowej, które systemowo usprawniają funkcjonowanie organizacji. W efekcie takie szkolenia nie tylko rozwijają wiedzę i umiejętności pracowników, lecz także wpływają na ich postawy, co skutkuje podniesieniem ich zaangażowania i produktywności (na poziomie jednostki i zespołu). Potrzeba doskonalenia kompetencji psychospołecznych przez konkretnego pracownika, może wynikać z jego indywidualnie zaplanowanej ścieżki rozwoju. Taki cel może być wpisany również w rozwój całego zespołu.
Coraz więcej osób jest świadomych znaczenia kompetencji osobistych i społecznych i korzyści płynących ze szkoleń z tej tematyki.
Szkolenia miękkie a efektywność
Raporty HR wskazują jednoznacznie, że szkolenia miękkie dla pracowników przekładają się również na efektywność biznesową w postaci wzrostu sprzedaży. W związku z tym wzrasta popularność takich szkoleń i zapotrzebowania na nie zarówno w formule otwartej (dla każdego zainteresowanego, który zapisze się na kurs), jak i zamkniętej (na zamówienie organizacji, z dopasowaniem do jej specyfiki).
Warto rozwijać swoją wiedze i umiejętności z zakresu kompetencji osobistych i społecznych. Wysokie kompetencje psychospołeczne zawsze procentują a wysiłek włożony w ich rozwój to dobra inwestycja teraz i na przyszłość.
